Verslag van het Veranderatelier van februari

Feedback over de eerste vergadering van de Actieraad van de Zorgzone

Clémentine, coördinatrice van het Ondersteuningsteam van de zorgzone, had feedback ‘heet van de naald’ over de eerste vergadering van de Actieraad van de Zorgzone (ook georganiseerd op 13 februari). De 17 aanwezige leden deelden hun reacties over het Actieplan 2025 en formuleerden de volgende aandachtspunten: 

• De actoren worden overbevraagd en er is een risico op overlapping met lokale activiteiten. We moeten ervoor zorgen dat de acties van de zorgzone worden gecoördineerd met bestaande lokale acties. 

• Welzijnsthema’s worden benaderd door de zienswijze van gezondheid, wat de mobilisatie van welzijnsactoren in overlegfora over welzijn en gezondheid dreigt af te remmen. 

Voortgang van het Actieplan 

Het ondersteuningsteam van de zorgzone presenteerde vervolgens het Actieplan 2025, met de nadruk op de volgende acties: 

• De Opendeurweek ‘Het grote bad’ geeft de welzijns- en gezondheidsdiensten actief in zorgzone Zuid-Oost de mogelijkheid om hun deuren open te stellen en hun activiteiten voor te stellen aan professionals. Vorig jaar (van 2 tot 6 december) namen hier een vijftigtal diensten aan deel en bezochten 131 professionals een of meerdere diensten, voor een totaal van 182 bezoeken. De evaluatie bevestigt het nut van het initiatief om de uitwisseling van kennis tussen de actoren te bevorderen en de verwijzing van de begunstigden te vergemakkelijken. De verbeterpunten zijn de beperking van de aangeboden slots om het aantal geannuleerde bezoeken te verminderen, de verbetering van de duidelijkheid van het programma en de versterking van de contacten met de onthaaldiensten. De volgende editie vindt plaats van 3 tot 7 november 2025. In april zal er opnieuw een oproep naar de diensten worden gedaan. 

• De Helpdesk van zorgzone Zuid-Oost is een telefoonlijn voor professionals in de welzijns- en gezondheidssector. Ze is bereikbaar van maandag tot vrijdag, van 9u tot 17u, om professionals die problemen ondervinden bij de begeleiding van een begunstigde door te verwijzen naar de middelen van de zorgzone. Aarzel niet om contact met ons op te nemen op 02 318 60 58 & info@zorgzone-zuid-oost.brussels. 

• Elke maand biedt Gezondheidspreventie Info een dossier aan met bronnen over een specifiek thema, inclusief een agenda en initiatieven die in de zorgzone worden uitgevoerd. Als je activiteiten organiseert rond gezondheidspreventie of -bevordering, laat het ons dan weten zodat we ze kunnen doorgeven. 

• De Ontmoetingen rond Gezondheidspreventie zijn maandelijkse workshops, georganiseerd in samenwerking met de welzijns- en gezondheidsactoren die aanwezig zijn op het grondgebied. In 2025 vinden ze plaats op 4 locaties van de zorgzone: De Vriendschapswijk (centrum A.R.A.) in SPW, de wijk Roodebeek (Sociaal loket) in SLW, de wijk van de Waversesteenweg (zaal Paradijsvogels) in Oudergem, de Jachtwijk (Wijkhuis Chambery) in Etterbeek. Ze zijn bedoeld voor de inwoners van de zorgzone, met speciale aandacht voor personen die moeilijk toegang hebben tot welzijns- en gezondheidsdiensten. Deze Ontmoetingen rond Gezondheidspreventie zijn bedoeld om bij te dragen aan een gemeenschapsdynamiek zodat de inwoners van een wijk regelmatig kunnen samenkomen om in een sfeer van vertrouwen te praten en ideeën uit te wisselen over gezondheid in de breedste zin van het woord. 

• Tijdens de eerste bijeenkomsten van het Thematisch overleg ‘Preventie en gezondheidsbevordering’ kwamen twee prioritaire problemen naar voren: sociaal isolement en onzekere huisvesting. Er wordt aan twee acties gewerkt:
  • het inventariseren van activiteiten die het welzijn en de sociale banden in de zorgzone bevorderen en het promoten van die activiteiten bij de bewoners via de professionals; 
  • de ontwikkeling van een verwijzingstool voor huisvesting voor professionals waarmee ze bewoners meer inzicht kunnen geven in de diensten waarbij ze terecht kunnen met hun problemen. 
  • Wat het Thematisch overleg ‘Geestelijke gezondheid’ betreft, wordt er momenteel gewerkt aan het gebrek aan duidelijkheid van het aanbod in de geestelijke gezondheidszorg voor welzijns- en gezondheidsprofessionals die niet in de sector werken. Er zullen terugkerende bijeenkomsten worden georganiseerd om dit soort relevante maatregelen te verduidelijken op basis van de behoeften van de begunstigden (ambulante ondersteuning, thuisbegeleiding, crisissituaties enz.).

De deelnemers deelden verschillende vragen en reacties, waaronder de volgende: 

• Wat is het verschil tussen de Helpdesk van de zorgzone en het nummer ‘Hallo? Welzijnswerk’ van de FdSS? Het nummer van de FdSS richt zich in de eerste plaats tot begunstigden: het verwijst hen door en informeert hen over hun sociale rechten. De Helpdesk van de zorgzone richt zich tot professionals. Het doel van het ondersteuningsteam is om een steeds gedetailleerdere kennis te ontwikkelen over het dienstenaanbod in zorgzone Zuid-Oost om actoren die problemen hebben (of die nieuw zijn in het gebied) te helpen bij het vinden van de juiste diensten voor de begeleiding van hun begunstigden. 

• Verschillende reacties hielden verband met de actie Ontmoetingen rond Gezondheidspreventie. Is er geen kans op frustratie bij personen die een of twee maanden moeten wachten vooraleer ze een antwoord krijgen op hun vragen? De verantwoordelijken voor preventie- en gezondheidsbevordering verduidelijken dat ze hen onmiddellijk naar de juiste diensten kunnen verwijzen. Maar we weten dat er meer ondersteunende begeleiding nodig is voor kwetsbare personen. We moeten ervoor zorgen dat de link wordt gelegd tussen die personen en de systemen die deze rol zouden kunnen spelen. 

Werk in subgroepen

Perinatale zorg en kwetsbaarheid 

Het ondersteuningsteam van de zorgzone zal in 2025 regelmatig ontmoetingen organiseren voor de begeleiding van kwetsbare zwangere vrouwen. Het doel is om eerstelijnspraktijken rond kwetsbare zwangere vrouwen te delen in de zorgzone, professionals te informeren over de implementatie van het nieuwe Interfederaal programma voor geïntegreerde perinatale zorg en de netwerking van de bij deze uitdaging betrokken actoren te ondersteunen. 

De conversatietafel verzamelde in eerste instantie de ervaringen op dit vlak. 

• De professionals getuigen over diverse vormen van kwetsbaarheid: onaangepaste huisvesting, sociaal isolement, op de vlucht of illegaal verblijf, gebrek aan kennis van rechten, huiselijk geweld, taalbarrière, geestelijke gezondheidsproblemen, geen lokaal netwerk, kinderen met gezondheidsproblemen… 

• De deelnemers hebben een lijst opgesteld van de verschillende zorg- en ondersteuningsdiensten en initiatieven op het terrein waarop een beroep kan worden gedaan voor de begeleiding van hun begunstigden. De aanpak met een netwerk en de meer geformaliseerde samenwerkingsruimten worden beschouwd als belangrijke en efficiënte hulpmiddelen. 

• De aangehaalde behoeften houden vooral verband met de problemen om oplossingen te vinden op het gebied van huisvesting, en het gebrek aan opvangplaatsen (ook occasionele) voor de allerkleinsten (tijdelijke opvang en crèches). 

Ontmoetingen rond Gezondheidspreventie  

De conversatietafel was bedoeld om de samenwerking rond de Ontmoetingen rond Gezondheidspreventie in zorgzone Zuid-Oost zo goed mogelijk voor te bereiden. In elke van de 4 betrokken wijken identificeerden de deelnemers de aanwezige organisaties die de inwoners kunnen mobiliseren, de bevolkingsgroepen en hun problemen. 

De deelnemers haalden eventuele obstakels aan bij het opzetten van die ontmoetingen: het probleem om een vertrouwensrelatie op te bouwen met personen die bang zijn om aan te kloppen, de schrik om zich kwetsbaar op te stellen binnen een groep en de vrees dat die ontmoetingen zouden overlappen met wat er al bestaat. De deelnemers wezen nogmaals op het risico op frustraties bij de begunstigden als zij niet onmiddellijk een antwoord vinden op hun vragen. 

Om die obstakels te overwinnen werden een aantal hefbomen vastgesteld. In de eerste plaats zou het interessant zijn om activiteiten te organiseren als ‘voorwendsel’ (wandeling, maaltijd enz.) om gesprekken rond gezondheidskwesties te voeren. Vervolgens werden een aantal samenwerkingen met bestaande organisaties vastgesteld: BruZEL, de Fédération des Maisons Médicales, de apotheken enz. Bovendien zou het interessant zijn om kinderopvang aan te bieden zodat alleenstaande ouders samen met hun kinderen kunnen komen. 

Duidelijkheid over de door de zorgzone aangeboden discussiefora 

Het doel van deze conversatietafel was om de specifieke kenmerken te verduidelijken van de verschillende door de zorgzone Zuid-Oost georganiseerde ontmoetings- en discussiefora. 

Volgens de deelnemers worden de doelstellingen van het Thematisch overleg en het Veranderatelier steeds beter vastgesteld. 

• Het Thematisch overleg – drie in totaal: gezondheidspreventie en – de verbinding ziekenhuis-ambulante zorg – is bedoeld om de nieuwste ontwikkelingen in de zorgzone rond het betrokken thema te volgen, te waken over de behoeften van de bevolking, de nodige aanpassingen aan het aanbod en rond samenwerking te identificeren en acties in die zin voor te stellen. 

• Het doel van het Veranderatelier is om professionals op de hoogte te houden van alle initiatieven en om hun reacties te verzamelen over de voortgang daarvan en over de nieuwe initiatieven die worden ontwikkeld. 

De Zorgzone Actieraad (ZAR) en de Regionale Actieraad (RAR) hadden meer uitleg nodig. 

• De ZAR is bedoeld om de operationele doelstellingen van de zorgzone te specificeren en te valideren. 

• De RAR stelt het actieplan op gekoppeld aan de regionale mandaten van Brusano en coördineert het regionale actieplan met de actieplannen van de zorgzones. 

Uit de discussies werd de link tussen deze ruimten en de manier waarop ze elkaar versterken duidelijk. Het onderstaande schema is het resultaat van die uitwisselingen. 

De tijd die professionals kunnen besteden aan bijeenkomsten en gesprekken is beperkt. Het is daarom belangrijk dat iedereen de ruimten identificeert die zinvol zijn voor hen om aan deel te nemen, waar ze hun ervaring kunnen inbrengen en die een meerwaarde zijn voor hun praktijk. 

Het volgende Veranderatelier vindt plaats op dinsdag 17 juni van 14.00 tot 16.00 uur (netwerklunch van 13.00 tot 14.00 uur). Schrijf je via deze link in als je erbij wil zijn!