Feedback van het 2de overleg Geestelijke gezondheid

De tweede sessie van het thematisch overleg Geestelijke gezondheid van zorgzone Zuid-Oost vond plaats op 16 januari. 23 professionals uit de welzijns- en gezondheidssector waren aanwezig.

Op het programma:

1. bespreking van 2 actievoorstellen uit bijeenkomst #1 in september: verwijzingstool voor voorzieningen voor geestelijke gezondheidszorg in zorgzone Zuid-Oost en bijeenkomsten waarin de voorzieningen voor geestelijke gezondheidszorg in de zorgzone grondig onder de loep worden genomen;
2. monitoring van de behoeften van de bevolking op het gebied van geestelijke gezondheid;
3. nieuws uit de sector.

Tool om begunstigden te verwijzen naar voorzieningen voor geestelijke gezondheidszorg

Op de eerste bijeenkomst van het Overleg afgelopen september uitten welzijns- en gezondheidsprofessionals (somatische zorg) de behoefte om het aanbod aan diensten voor geestelijke gezondheid beter te kennen. Door samen te werken kon worden vastgesteld met welke voorzieningen professionals bekend waren en met welke minder. Deze stand van zaken werd door het team van zorgzone Zuid-Oost overgenomen om verder te werken aan een verwijzingstool.
De ontwerptool die tijdens de bijeenkomst in januari werd voorgesteld, is gebaseerd op de structuur van de Focus ‘Geestelijke gezondheid’ (een verwijzingstool binnen het landschap van de geestelijke gezondheid in het Brusselse Gewest), maar zoomt in op de diensten die toegankelijk zijn in zorgzone Zuid-Oost. De tool is opgebouwd rond de verschillende behoeften die een persoon in psychische nood kan hebben: ambulante ondersteuning, ondersteuning thuis, herstellen van relaties, vinden van steun en solidariteit, omgaan met een noodsituatie of crisis, ondersteuning voor huisvesting enz. Voor elk van die situaties verwijst de tool naar de verschillende diensten in de zorgzone die passend op de vraag kunnen inspelen. Deze diensten worden voorgesteld (soort interventie, specifieke activiteiten, doelpubliek enz.), met een link naar Sociaal Brussel voor meer informatie.

Bedoeling is om professionals (met name welzijns- en gezondheidsactoren op het gebied van somatische ziektes) een beter inzicht te geven in de specifieke kenmerken van de verschillende voorzieningen voor geestelijke gezondheid die aanwezig zijn in de zorgzone, zodat gebruikers naar de meest geschikte diensten kunnen worden verwezen.

Bespreking en reacties:

• Er is een wildgroei aan repertoria en verschillende netwerken centraliseren al informatie; we moeten deze bronnen bundelen en ervoor zorgen dat de diensten de informatie vlotter kunnen bijwerken.
• Er is geen mogelijkheid voor uitwisseling tussen professionals en de tool is niet dynamisch. De Helpdesk die wordt aangeboden door het team van zorgzone Zuid-Oost is daarentegen een hulpmiddel voor verwijzing dat contacten kan bevorderen.
• De boomstructuur, die uitgaat van de verschillende behoeften van de persoon en het aanbod van relevante diensten voor elke situatie weergeeft, wordt positief ontvangen. Daarin onderscheidt de verwijzingstool zich van een klassiek repertorium.
• Het format van de tool is belangrijk: professionals zullen het niet gebruiken als het een document is dat moet worden afgedrukt.
• De presentatie en links kunnen het gebruik ook vergemakkelijken: de boomstructuur is dynamischer en visueel duidelijker dan een inhoudsopgave.
• Het nut van actuele informatie over mogelijke verzadiging, wachtlijsten, beschikbare plaatsen enz. wordt benadrukt. Zo wordt vermeden dat professionals die op zoek zijn naar zorg voor hun begunstigden tijd verspillen.

Tot slot wordt iedereen naar zijn standpunt gevraagd: drie deelnemers zien geen toegevoegde waarde in deze tool in zijn huidige vorm; zeven zien er weinig toegevoegde waarde in; tien mensen (van wie de meerderheid buiten de geestelijke gezondheidszorg actief is) zien het als een grote toegevoegde waarde voor kennis over het aanbod in geestelijke gezondheidszorg, verwijzing en passende zorg voor begunstigden; twee mensen onthouden zich van stemming (ze zijn van mening dat de vraag niet gericht is aan professionals in de geestelijke gezondheidszorg).

Conclusie:

• De behoefte van welzijns- en gezondheidsprofessionals (somatische zorg) om het aanbod van de diensten van de geestelijke gezondheidszorg beter te kennen wordt bevestigd. Meerdere deelnemers van buiten de geestelijke gezondheidszorg zijn duidelijk geïnteresseerd in de verwijzingstool.
• Maar zoals het er nu voor staat, is er geen consensus over de voorgestelde tool.
• Er moet opnieuw over worden nagedacht, er moeten links worden gelegd met wat al bestaat en de nadruk moet liggen op uitwisselingen tussen professionals in de welzijnszorg, de geestelijke gezondheidszorg en de somatische gezondheidszorg.

Bijeenkomst waarin de voorzieningen voor geestelijke gezondheidszorg in de zorgzone grondig onder de loep worden genomen.

De bijeenkomst in september en de vorige bespreking hebben duidelijk getoond dat het netwerk wordt gebouwd op banden tussen mensen. Daarom wordt voorgesteld om, als aanvulling op de ontwikkeling van de tool en om het leren ervan te vergemakkelijken, in 2025 een bijeenkomst te organiseren ter ondersteuning van de onderlinge kennis en verdieping van de verschillende voorzieningen voor geestelijke gezondheidszorg die toegankelijk zijn in de zorgzone.
Die bijeenkomst zou de boomstructuur van de tool overnemen: er zouden rondetafelgesprekken worden georganiseerd over de verschillende mogelijke behoeften van een persoon in psychologische moeilijkheden en de diensten die daaraan tegemoet komen. Aan de tafels zouden de deelnemers eerst worden uitgenodigd om hun visie op en kennis van de besproken voorziening (CGG, ontmoetingsplaats, mobiel team enz.) te delen. Vervolgens zou het woord worden gegeven aan twee professionals uit de zorgzone die in die voorziening werken om te reageren en de voorziening voor te stellen: activiteiten, specifieke kenmerken van de ondersteuning, toegangsvoorwaarden enz.

En daarna? Tijdens de komende overlegvergaderingen zal verder worden gewerkt aan de uitdagingen van verwijzing en de (verschillende) rol die elke speler kan spelen bij het ondersteunen van de geestelijke gezondheid van de bevolking.

Bespreking en reacties:

• De deelnemers in alle sectoren staan er positief tegenover. Het idee wordt opgevat als een zeer nuttige manier om informatie te delen die vlotter kan worden overgebracht door direct contact.
• Bepaalde methoden worden ter discussie gesteld, in het bijzonder het feit dat alle voorzieningen op één dag worden behandeld: bestaat niet het risico dat het aanbod te oppervlakkig wordt doorgenomen? Kunnen professionals zich een hele dag vrijmaken?
• De spelers in de geestelijke gezondheidszorg vragen ook om een betere kennis van de hulp- en ondersteuningsvoorzieningen die beschikbaar zijn voor welzijn en somatische gezondheid.
Conclusie:
• De deelnemers uit de sector van de geestelijke gezondheidszorg stemmen ermee in om zich in zetten voor de voorstelling van de voorzieningen.
• De deelnemers uit de andere sectoren bevestigen hun interesse in dit soort bijeenkomsten.
• Het team van zorgzone Zuid-Oost werkt verder om dit initiatief concreet te maken door de praktische modaliteiten te toetsen met de professionals uit verschillende sectoren.

Monitoren van de behoeften van de bevolking op het gebied van geestelijke gezondheid

De deelnemers worden gevraagd om in subgroepen na te denken over een concrete situatie waarin ze moeilijkheden hebben ondervonden om adequate ondersteuning te bieden aan hun begunstigde, als gevolg van moeilijkheden in de samenwerking of in de organisatie van het aanbod. Het is de bedoeling om situaties te inventariseren die tijdens de volgende bijeenkomst van het Overleg geestelijke gezondheid kunnen worden uitgediept.

Bundeling van de situaties:

• Uitputting van mantelzorgers bij chronische ziekte.
• Verzadiging van diensten en onvermogen om patiënten naar de juiste zorg te verwijzen.
• Moeilijkheden bij het bieden van administratieve ondersteuning aan mensen, vooral aan mensen die zonder vergunning in het land verblijven.
• Mensen die ‘in geen enkel vakje thuishoren’ en zich in onaangepaste situaties bevinden, waardoor het moeilijk is om geïntegreerde zorg te verlenen.
• Taalbarrière.
• Foute verwijzing door gebrek aan kennis van de doelgroep van een dienst.

Enkele deelnemers zijn bereid om de vraag door te geven aan hun collega’s. Er zal opnieuw een oproep worden gelanceerd in die zin. Professionals die concrete situaties willen delen over mensen met psychische problemen en die problemen hebben ervaren in de organisatie van het aanbod of van de samenwerking, mogen contact opnemen met het ondersteuningsteam van de zorgzone. De casussen zullen eventueel worden uitgediept tijdens de bijeenkomst van het Overleg Geestelijke gezondheidszorg: Wat is er gedaan om deze casus op te lossen? Welke moeilijkheden ondervonden we bij het oplossen van deze casus? Wat ontbrak er? Welke soorten collectieve actie kunnen worden overwogen om de vastgestelde moeilijkheden te overwinnen? Het doel is om mogelijke structurele acties vast te stellen om in de toekomst beter te kunnen inspelen op de behoeften van begunstigden.

Nieuws delen

Aan het einde van de bijeenkomst werd nieuws van de deelnemers en de sector gedeeld. Dat is terug te vinden aan het einde van de presentatie:

• L’Autre Lieu heeft een boek met de titel OPEN (res)SOURCE uitgewerkt met 50 gebruikers op basis van de zin ‘Ik ga door een moeilijke periode en ben op zoek’.
• Het OCMW van Sint-Lambrechts-Woluwe verhuist vanaf midden februari.

De volgende bijeenkomst vindt plaats op dinsdag 20 mei 2025 van 9.15 uur tot 12.15 uur in Wijkhuis Chambery (Etterbeek). Schrijf je via deze link in als je erbij wil zijn!