Feedback van de 3de vergadering van het overleg Preventie en gezondheidsbevordering

De 3de vergadering van het overleg over preventie en gezondheidsbevordering vond plaats op 25 februari 2025. Aan dit overleg namen 21 professionals uit de welzijns- en gezondheidssector deel. De besprekingen gingen over twee hoofdthema’s: 

• Voortgang van actiepunten die tijdens vorige vergaderingen zijn opgestart 

• Isolement bestrijden en het verlies van sociale banden voorkomen 

1) Voortgang van actiepunten die tijdens vorige vergaderingen zijn opgestart 

Doorverwijstool ‘Huisvesting’ voor professionals 

De ontwikkeling van een doorverwijstool ‘Huisvesting’ werd tijdens de vorige bijeenkomst goedgekeurd. Het doel is om de diensten die mensen in moeilijkheden kunnen helpen met huisvestingskwesties (zoals ongeschikte woonomstandigheden, conflicten met een eigenaar, het betalen van energiefacturen, het zoeken naar een woning…) zichtbaar te maken voor professionals. Het team van de Zorgzone heeft deze verschillende behoeften in kaart gebracht en de diensten geïnventariseerd die hieraan tegemoet kunnen komen, in de Zorgzone Zuid-Oost of elders in het Brusselse Gewest. 

Reacties op de presentatie van het werk in uitvoering: 

• Geen opmerkingen over de behoeftenstructuur die redelijk volledig lijkt. 

• Er wordt één suggestie gedaan: accommodatie voor slachtoffers van huiselijk geweld explicieter opnemen in de noodopvangcentra. 

• De problematiek van het syndroom van Diogenes is opgenomen in de boomstructuur. De vraag naar de weerslag van andere psychische aandoeningen op huisvesting wordt gesteld. 

• Twee soorten situaties zijn moeilijk op te lossen: de zoektocht naar noodhuisvesting en de zoektocht naar huisvesting voor mensen van een bepaalde leeftijd die hun huurwoning moeten verlaten maar nog niet oud genoeg zijn om naar een rusthuis te gaan. 

Aan de deelnemers werd vervolgens gevraagd om de lijst met diensten aan te vullen. 

Activiteitengids ter bevordering van welzijn 

Er is een inventarisatie aan de gang van collectieve activiteiten die sociale verbondenheid, lichaamsbeweging en gezonde voeding bevorderen. 

De deelnemers gingen dieper in op de drempels voor deelname: gebrek aan motivatie, het moe zijn om nieuwe mensen te ontmoeten, terughoudendheid om deel te nemen aan activiteiten die alleen gericht zijn op senioren, gezondheidstoestand, gebrek aan kinderopvang, superioriteits- of minderwaardigheidscomplex, complexe levenssituaties, digitale kloof en toegang tot informatie zijn allemaal belemmeringen voor deelname. 

De groep wees ook hulpmiddelen aan om deze belemmeringen te helpen overwinnen: 

• Lokale taxi-initiatieven voor mensen met een beperking (SOS taxi SLW, taxibus (MIVB), dienst Almagic in de wijk Vogelzang…) of voor senioren (Taxibon Contact Plus, WoluBus in SPW, sociaal vervoer van Zoniënzorg enz.). 

• Ondersteuningsinitiatieven van professionals of vrijwilligers: gezinszorg, het Reliage-project van la Croix-Rouge, het netwerk van vrijwilligers voor mensen met een handicap (Ricochet vzw), het sociaal netwerk voor de buurt Hoplr. 

Zoals tijdens de vorige vergadering werd besproken, zou het doorverwijzen van begunstigden naar een fysieke plek waar het aanbod van collectieve activiteiten wordt voorgesteld, professionals in staat stellen om één betrouwbare bron aan te geven en begunstigden de tijd geven om een activiteit te vinden die bij hun wensen past. De deelnemers wezen een aantal actoren in verschillende gemeenten aan die deze rol van contactpunt zouden kunnen spelen: het Wijkhuis Chambéry, het Malou-centrum, gemeenschapscentra en de dienst Sociale Actie van de preventiedienst van Oudergem. 

Actiepistes 

• Het Zorgzoneteam gaat verder met de ontwikkeling van de doorverwijstool ‘Huisvesting’ en zal de tool proberen te testen met uiteenlopende professionals. 

• Het team zal ervoor zorgen dat de vervoers- en ondersteuningsinitiatieven die tijdens de bespreking werden genoemd worden opgenomen in de lijst van welzijnsactiviteiten. 

• Het team houdt ook verschillende pistes aan voor het zichtbaar maken van de activiteiten voor zowel professionals als begunstigden: contact leggen met mogelijke contactpersonen, het repertorium verspreiden onder verenigingen die er met hun begunstigden over willen praten en onder vrijwilligers van het Reliage-project van de Rode-Kruis (dat mensen begeleidt bij sociale of vrijetijdsactiviteiten). 

2) Isolement bestrijden en het verlies van sociale banden voorkomen 

Tijdens de vorige bijeenkomsten noemden deelnemers relationeel isolement als iets wat een negatieve invloed heeft op het welzijn van veel van hun gebruikers. Welke vormen neemt eenzaamheid en isolement aan in Zorgzone Zuid-Oost? Welke antwoorden worden er al op het terrein gegeven? Welke aanvullende acties en/of samenwerking tussen professionals moeten worden ontwikkeld om lokale sociale banden te ondersteunen en geïsoleerde mensen met elkaar in contact te brengen? Er werden twee rondetafelgesprekken georganiseerd om deze vragen te verkennen. 

Bespreking 

Een van de doelgroepen die volgens de groep bijzonder gevoelig zijn voor isolement, zijn vrouwen van alle leeftijden, vaak migranten en/of ouderen. De professionals merkten echter dat steeds meer jonge expatvrouwen met een goede financiële en professionele situatie zich geïsoleerd en verloren voelen. De overgang naar pensioen, familieconflicten, ouderschap en alleenstaand ouderschap, financiële problemen en chronische ziekten en handicaps zijn factoren die eenzaamheid versterken onder de begunstigden waarmee ze in contact komen. 

Het is moeilijk om oplossingen te vinden voor eenoudergezinnen (gebrek aan faciliteiten voor korte opvang), mensen met cognitieve stoornissen, chronische of langdurige ziekten (chemotherapie), verslavingen en daklozen. 

De deelnemers noemden verschillende gevolgen van isolement: zich laten gaan, verslechterende huisvesting, gebrek aan hygiëne, geen zin om iets te doen, gebrek aan motivatie, slechte voeding of stoppen met eten, cognitief verlies, maatschappelijk isolement (niet meer begrijpen hoe de maatschappij werkt). 

Verschillende initiatieven die strijden tegen isolement die meer zichtbaarheid verdienen werden genoemd: het werk van vrijwilligers van de Rode-Kruis (Reliage-project), buurtfeesten en -activiteiten, praatgroepen voor patiënten, groeps- of solidaire huisvesting, vrijwilligerswerk (doen of er begunstigde van zijn), activiteiten georganiseerd door buurtcentra en gemeenschapscentra, babbelcafés, sportactiviteiten georganiseerd door Gymsana en plaatsen waar mensen met elkaar in contact kunnen komen, in het bijzonder plaatsen die open zijn in het weekend wanneer er minder activiteiten zijn: Babbel’Zin (zondag) en l’Entr’act. Tot slot benadrukten de deelnemers dat het belangrijk is om het leggen van contacten en solidariteit in de organisatie van elk evenement in te bouwen door tijd vrij te maken voor ontmoetingen en bespreking voor of na de activiteiten. Er wordt ook gewezen op het belang om buurten nieuw leven in te blazen en (opnieuw) een dorpsgevoel te creëren. 

Actiepistes 

De besprekingen bevestigen het nut van het in kaart brengen en zichtbaar maken van groepsactiviteiten, maar ze benadrukken ook dat het relevant is om initiatieven toe te voegen waarbij een vrijwilliger op pad gaat om een geïsoleerd persoon te ontmoeten (bibliothecaris aan huis, vrijwilligers van de Rode-Kruis, enz.). De bespreking wijst ook op andere pistes: in de kijker zetten van buurtsolidariteitsinitiatieven (via het Thematisch overleg om professionals te informeren die de informatie kunnen doorgeven aan hun begunstigden, of via de Ontmoetingen rond gezondheidspreventie naar gebruikers), promoten van vrijwilligerswerk, aanmoedigen van opname van informele momenten in culturele of verenigingsevenementen, en bekendheid geven aan initiatieven voor alleenstaande ouders en aan tijdelijke kinderopvangdiensten. 

3) Blue March 

Het team van Zorgzone Zuid-Oost presenteerde de campagne ‘Blue March’ voor screening op dikkedarmkanker. De bedoeling was om de vragen van begunstigden over de campagne te inventariseren. Het bleek dat de campagne weinig bekend was bij de actoren rond de tafel, behalve bij de wijkgezondheidscentra. De verantwoordelijken voor preventie en gezondheidsbevordering stellen voor om vragen te beantwoorden en informatiemateriaal ter beschikking te stellen. 

4) Monitoring van de behoeften 

Er zijn twee voorstellen gedaan om de behoeften beter te monitoren: 

• Werken aan concrete gevallen: de groep vraagt zich af hoe dit kan worden aangepakt zodat iedereen zich betrokken voelt. Er worden twee opties naar voren geschoven: enerzijds een stemming over de concrete gevallen die werden gepresenteerd; anderzijds meerdere rondetafelgesprekken over verschillende gevallen. 

• Werken aan nieuwe behoeften: hierdoor zouden we kunnen anticiperen op het structureel ontstaan van nieuwe problemen en mogelijk dieper ingaan op de twee kwesties die al in dit thematisch overleg zijn behandeld. 

• Om de aanwezigen de tijd te geven om na te denken, zal het team per e-mail contact met hen opnemen om hun mening hierover te vernemen. 

5) Nieuws delen 

Aan het einde van de bijeenkomst werd nieuws van de deelnemers en de sector gedeeld. Dat is terug te vinden aan het begin van de presentatie.