Gezondheidspreventie Info : borstkanker

Dit thematisch dossier bevat een breed scala aan middelen, lokaal aangepast om zo dicht mogelijk bij uw werkomstandigheden te staan. 

U vindt er een grote verscheidenheid aan materialen voor opleiding, informatie en begeleiding, systematisch gerangschikt in thematische rubrieken

Goed om te weten

Borstkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen in België. In het Brusselse Gewest worden elk jaar bijna 1.000 nieuwe gevallen gediagnosticeerd. Een op de acht vrouwen krijgt in haar leven met deze ziekte te maken. In minder dan 1% van de gevallen krijgen mannen borstkanker.

Door screening (of mammotest) kan de ziekte in een vroeg stadium worden ontdekt, met 90% kans op genezing. Uit recente gegevens blijkt echter dat het percentage vrouwen dat deelneemt aan de georganiseerde screening in Brussel geleidelijk daalt. In 2023-2024 had slechts 69,4% van de betrokken vrouwen een mammografie laten nemen (tegenover 74,8% in 2013) en 12% had dat onderzoek nog nooit ondergaan.

Aandachtspunten voor professionals

1. Verwijzen naar bestaande voorzieningen

Vrouwen tussen 50 en 69 jaar kunnen om de twee jaar een Mammotest (een gratis mammografie in het kader van het screeningsprogramma) laten uitvoeren, in het kader van het georganiseerde screeningsprogramma. Bij een verhoogd risico kan hun huisarts of gynaecoloog een specifieke follow-up overwegen. Als er kanker wordt vastgesteld, is er financiële steun beschikbaar.

2. De barrières voor screening begrijpen

Vrouwen met een lagere sociaaleconomische achtergrond maken vaker geen gebruik van de borstkankerscreening, met vaak een latere diagnose en een hogere sterfte als gevolg. Dat wordt verklaard door een combinatie van factoren:

• Beperkte toegang tot gezondheidszorg: geografische en logistieke belemmeringen (wachttijden, ingewikkeld om afspraak te maken), gekoppeld aan een onzeker administratief statuut (onvoldoende of onzekere ziekteverzekering).
• Onbekendheid met screening of onvoldoende gezondheidsgeletterdheid.
• Wantrouwen tegenover instellingen of eerdere ervaringen met discriminatie.
• Concurrerende prioriteiten zoals huisvesting, werk of administratieve formaliteiten.
• Financiële barrières zoals indirecte kosten (vervoer, kinderopvang, afwezigheid van het werk enz.).

3. Voortdurende preventie

Naast screening is preventie gebaseerd op veranderbare factoren, zoals voeding, lichaamsbeweging of minder alcohol drinken.

Als de ziekte eenmaal is vastgesteld, is begeleiding rond psychologische ondersteuning, ouderschap (vooral bij alleenstaande ouders) of sociale en professionele re-integratie van fundamenteel belang om de opeenstapeling van sociale kwetsbaarheden te beperken.

4. Overdiagnose vermijden

Mammografie buiten de leeftijdsdoelgroep of vaker dan eens om de twee jaar wordt niet aanbevolen, tenzij er een specifieke medische indicatie is (genetisch/familiaal risico of een voorgeschiedenis van borstkanker minder dan 10 jaar geleden). Die mammografie wordt vaak uitgevoerd bij hoogopgeleide vrouwen en kan leiden tot overdiagnose en onnodige behandelingen, met niet te verwaarlozen bijwerkingen.